Akne, kıl kökleri ve onlara bağlı yağ bezlerinin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir cilt hastalığıdır. Derimizin altında bulunan yağ bezleri, cildi korumak ve nemli tutmak için sebum adı verilen yağı üretir. Normalde bu süreç cilt sağlığı için gereklidir. Ancak bazı durumlarda:
Bu durumların bir araya gelmesiyle gözenekler iltihaplanır ve sivilce ortaya çıkar.
Sivilce neden çıkar sorusunun tek bir cevabı yoktur. Çünkü sivilce oluşumunda pek çok faktör birlikte rol oynar:
Ergenlikte artan androjen hormonları yağ bezlerini büyütür ve sebum salgısını artırır. Bu nedenle ergenlerde sivilce oldukça yaygındır. Yetişkin kadınlarda ise adet öncesi dönemde veya hormonal dengesizliklerde çene bölgesinde sivilce sık görülür.
Ailesinde yoğun akne problemi olan kişilerde sivilce görülme ihtimali daha yüksektir.
Yağlı cilt tipine sahip kişilerde sebum üretimi fazladır. Bu durum gözeneklerin tıkanmasını kolaylaştırır.
Cilt yüzeyinde doğal olarak bulunan bakteriler, gözenek tıkandığında çoğalır ve iltihaplı sivilce oluşumuna neden olabilir.
Stres, doğrudan sivilce sebebi olmasa da hormon dengesini etkileyerek akne şiddetini artırabilir.
Yoğun yağ içeren veya komedojenik (gözenek tıkayıcı) kozmetik ürünler sivilcelerin çoğalmasına yol açabilir.
Dış etkenler arasında tetikleyici faktörler olarak kozmetikler her zaman suçlanmıştır. Yağ bazlı kozmetikler sık ve uzun süre kullanıldığında akne oluşumuna yol açabilir veya mevcut akneleri şiddetlendirebilir. Bunlar çoğunlukla yanaklarda ve çenede görülür
Akne Vulgaris, Ertuğrul H Aydemir
Hava kirliliği, uzun süre güneşe maruz kalmak ya da yoğun terleme sivilce oluşumunu tetikleyebilir.
Sivilceler sadece yüz bölgesinde değil, vücudun farklı alanlarında da görülebilir. Her bölgenin kendine özgü nedenleri vardır.
Genellikle saç diplerinden akan yağ, şampuan kalıntıları veya stresle ilişkilidir. Ayrıca sık kullanılan saç jölesi, sprey gibi ürünler de alında sivilce yapabilir.
Çene bölgesi, hormon değişimlerinden en çok etkilenen alanlardan biridir. Kadınlarda adet öncesi dönemde sık görülen çene sivilceleri, hormonal akneye işaret edebilir.
Telefon ekranı, kirli yastık kılıfları veya yanağa sık temas eden eller yanakta sivilceye sebep olabilir. Ayrıca hava kirliliği de yanak bölgesinde akneyi artırabilir.
Yoğun terleme, spor sonrası duş almamak, dar kıyafetler ve sırt bölgesinde hava almayan kumaşlar sivilce oluşumunu kolaylaştırır.
Saç derisinde fazla yağlanma, şampuan kalıntıları veya saç ürünleri gözenekleri tıkayarak kafada sivilceye yol açabilir.
Bunların dışında boyun, göğüs ve omuzlarda da akne sık görülebilir.
Sivilceler farklı şekillerde ortaya çıkar. Her tipin görünümü ve ciddiyeti farklıdır:
Siyah nokta ve beyaz noktalar (Komedonlar): Gözeneklerdeki yağın oksitlenmesiyle siyah, kapalı kalmasıyla beyaz nokta oluşur.
Papül: Küçük, kırmızı ve iltihaplı kabarcıklardır.
Püstül: İçinde beyaz iltihap bulunan sivilcelerdir.
Kör sivilce: Derin, ağrılı ve dışarı çıkmayan şişliklerdir. Halk arasında “ucu olmayan şiş sivilce” olarak da bilinir.
Kistik akne: Şiddetli, iltihaplı ve genellikle iz bırakan akne tipidir.
Bu çeşitlerin bilinmesi, sivilce tedavisi planlanırken önemlidir.
Bazı kişilerde sivilceler uzun süre geçmez ve kronikleşir. Bunun nedenleri arasında:
Bu durumda yalnızca kozmetik ürünlerle değil, medikal destekle de çözüm aranması gerekebilir.
Sivilceler yalnızca fiziksel bir cilt sorunu değildir. Özellikle ergenlik döneminde “sivilceli yüz” kişilerin özgüvenini zedeleyebilir. Sosyal hayatı, okul başarısını ve ilişkileri etkileyebilir. Bu nedenle akneye sadece estetik bir problem olarak bakmamak, psikolojik etkilerini de göz önünde bulundurmak önemlidir.
Sivilce geçtiğinde ciltte bazen sivilce lekeleri veya kalıcı izler kalabilir. Özellikle iltihaplı sivilce doğru şekilde tedavi edilmezse derin izler bırakabilir. Bu izler zamanla hafiflese de bazı durumlarda dermatolojik tedaviler (kimyasal peeling, lazer, mikroiğneleme vb.) gerekebilir.
Bu
konuyu bir
sonraki yazımızda,
yani “sivilce izleri nasıl geçer” sorusuna yanıt verirken ayrıntılı ele
alacağız.
Evet. Stres hormonları (ör. kortizol) yağ üretimini artırarak akne şiddetini yükseltebilir.
Yüzeysel lekeler zamanla açılabilir; derin çukur izleri veya kalıcı skarlar için lazer, mikroiğneleme veya kimyasal peeling gibi profesyonel uygulamalar gerekebilir.
Sebum fazlalığı, ölü deri hücrelerinin gözenekleri tıkaması, Cutibacterium acnes bakterisinin çoğalması ve hormonal değişiklikler başlıca sebeplerdir.
Sivilce, çok faktörlü bir cilt problemidir. Hormonal değişiklikler, genetik yatkınlık, stres, yanlış ürün kullanımı ve çevresel faktörler birleştiğinde ortaya çıkar. Üstelik her bölgede farklı sebeplerle görülebilir: alında sivilce, çenede sivilce, yanakta sivilce veya sırtta sivilce farklı nedenlerle oluşur.
Akneyle mücadelede ilk adım, “sivilce neden çıkar ?” sorusunun kişisel cevabını bulmaktır. Çünkü herkesin cildi farklıdır ve tedavi yaklaşımı da kişiye özel olmalıdır.
Bir sonraki yazımızda “Sivilce nasıl geçer, neler yapılmalı, hangi besinler sivilceye sebep olur?” gibi çözüm odaklı sorulara detaylı yanıtlar vereceğiz.
Bu yazı Primum Pharma ekibinden Eczacı Arzum Çetin tarafından yazılmıştır.
Ciltte aniden ortaya çıkan yanma hissi; kızarıklık, batma veya kaşıntı gibi belirtilerle birlikte görüldüğünde cilt bariyerinin zayıflaması, yanlış ürün kullanımı, çevresel faktörler ya da dermatolojik hastalıkların habercisi olabilir. Bu yazıda, ciltte yanma ...
Cilt yaşlanmasının temel nedenlerini (UV ışınları, yaşam tarzı, mimikler) öğrenin. Yüz, alın ve boyun kırışıklıklarıyla mücadelede doktorların önerdiği en etkili içerik olan Argireline peptitini keşfedin. Retinol, hyaluronik asit ve antioksidanlarla zenginleşt...
Probiyotiklerin sindirim sağlığına ve kilo verme sürecine olan etkilerini, hangi suşların zayıflamaya destek olabileceğini ve doğru probiyotik seçimini bu yazıda keşfedin.
