Cilt sağlığını en çok etkileyen problemlerden biri şüphesiz sivilce, yani tıbbi adıyla aknedir. Özellikle ergenlik döneminde sık görülse de sadece gençlerle sınırlı değildir; yetişkinlerde de ortaya çıkabilir ve zaman zaman uzun yıllar devam edebilir. Peki, akne nedir, sivilce neden çıkar ve hangi faktörlerle tetiklenir? Bu yazımızda bu sorulara ayrıntılı bir şekilde değineceğiz.

Akne Nedir?

Akne, kıl kökleri ve onlara bağlı yağ bezlerinin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir cilt hastalığıdır. Derimizin altında bulunan yağ bezleri, cildi korumak ve nemli tutmak için sebum adı verilen yağı üretir. Normalde bu süreç cilt sağlığı için gereklidir. Ancak bazı durumlarda:

• Sebum üretiminin artması,

• Ölü deri hücrelerinin gözenekleri tıkaması,

• Cutibacterium acnes adı verilen bakterilerin çoğalması

Bu durumların bir araya gelmesiyle gözenekler iltihaplanır ve sivilce ortaya çıkar.

Sivilce Neden Çıkar?

Sivilce neden çıkar sorusunun tek bir cevabı yoktur. Çünkü sivilce oluşumunda pek çok faktör birlikte rol oynar:

Hormonal Değişiklikler:

Ergenlikte artan androjen hormonları yağ bezlerini büyütür ve sebum salgısını artırır. Bu nedenle ergenlerde sivilce oldukça yaygındır. Yetişkin kadınlarda ise adet öncesi dönemde veya hormonal dengesizliklerde çene bölgesinde sivilce sık görülür.

Genetik Yatkınlık:

Ailesinde yoğun akne problemi olan kişilerde sivilce görülme ihtimali daha yüksektir.

Sebum ve Cilt Tipi:

Yağlı cilt tipine sahip kişilerde sebum üretimi fazladır. Bu durum gözeneklerin tıkanmasını kolaylaştırır.

Bakteriler:

Cilt yüzeyinde doğal olarak bulunan bakteriler, gözenek tıkandığında çoğalır ve iltihaplı sivilce oluşumuna neden olabilir.

Stres:

Stres, doğrudan sivilce sebebi olmasa da hormon dengesini etkileyerek akne şiddetini artırabilir.

Yanlış Kozmetik Kullanımı:

Yoğun yağ içeren veya komedojenik (gözenek tıkayıcı) kozmetik ürünler sivilcelerin çoğalmasına yol açabilir.

Çevresel Faktörler:

Hava kirliliği, uzun süre güneşe maruz kalmak ya da yoğun terleme sivilce oluşumunu tetikleyebilir.

Hangi Bölgede Neden Sivilce Çıkar?

Sivilceler sadece yüz bölgesinde değil, vücudun farklı alanlarında da görülebilir. Her bölgenin kendine özgü nedenleri vardır.

Alında sivilce neden çıkar?

Genellikle saç diplerinden akan yağ, şampuan kalıntıları veya stresle ilişkilidir. Ayrıca sık kullanılan saç jölesi, sprey gibi ürünler de alında sivilce yapabilir.

Çenede sivilce neden çıkar?

Çene bölgesi, hormon değişimlerinden en çok etkilenen alanlardan biridir. Kadınlarda adet öncesi dönemde sık görülen çene sivilceleri, hormonal akneye işaret edebilir.

Yanakta sivilce neden çıkar?

Telefon ekranı, kirli yastık kılıfları veya yanağa sık temas eden eller yanakta sivilceye sebep olabilir. Ayrıca hava kirliliği de yanak bölgesinde akneyi artırabilir.

Sırtta sivilce neden çıkar?

Yoğun terleme, spor sonrası duş almamak, dar kıyafetler ve sırt bölgesinde hava almayan kumaşlar sivilce oluşumunu kolaylaştırır.

Kafada sivilce neden çıkar?

Saç derisinde fazla yağlanma, şampuan kalıntıları veya saç ürünleri gözenekleri tıkayarak kafada sivilceye yol açabilir.

Bunların dışında boyun, göğüs ve omuzlarda da akne sık görülebilir.

Sivilce Çeşitleri

Sivilceler farklı şekillerde ortaya çıkar. Her tipin görünümü ve ciddiyeti farklıdır:

Siyah nokta ve beyaz noktalar (Komedonlar): Gözeneklerdeki yağın oksitlenmesiyle siyah, kapalı kalmasıyla beyaz nokta oluşur.

Papül: Küçük, kırmızı ve iltihaplı kabarcıklardır.

Püstül: İçinde beyaz iltihap bulunan sivilcelerdir.

Kör sivilce: Derin, ağrılı ve dışarı çıkmayan şişliklerdir. Halk arasında “ucu olmayan şiş sivilce” olarak da bilinir.

Kistik akne: Şiddetli, iltihaplı ve genellikle iz bırakan akne tipidir.

Bu çeşitlerin bilinmesi, sivilce tedavisi planlanırken önemlidir.

Geçmeyen Sivilcenin Sebepleri

Bazı kişilerde sivilceler uzun süre geçmez ve kronikleşir. Bunun nedenleri arasında:

Hormonal bozukluklar (örneğin polikistik over sendromu),

İnsülin direnci gibi metabolik sorunlar,

Yanlış kozmetik ürün kullanımı,

Sağlıksız beslenme alışkanlıkları,

Sürekli stres ve uykusuzluk bulunur.

Bu durumda yalnızca kozmetik ürünlerle değil, medikal destekle de çözüm aranması gerekebilir.

Sivilceli Yüz ve Psikolojik Etkileri

Sivilceler yalnızca fiziksel bir cilt sorunu değildir. Özellikle ergenlik döneminde “sivilceli yüz” kişilerin özgüvenini zedeleyebilir. Sosyal hayatı, okul başarısını ve ilişkileri etkileyebilir. Bu nedenle akneye sadece estetik bir problem olarak bakmamak, psikolojik etkilerini de göz önünde bulundurmak önemlidir.

Sivilce İzleri ve Lekeleri

Sivilce geçtiğinde ciltte bazen sivilce lekeleri veya kalıcı izler kalabilir. Özellikle iltihaplı sivilce doğru şekilde tedavi edilmezse derin izler bırakabilir. Bu izler zamanla hafiflese de bazı durumlarda dermatolojik tedaviler (kimyasal peeling, lazer, mikroiğneleme vb.) gerekebilir.

Bu konuyu bir sonraki yazımızda, yani “sivilce izleri nasıl geçer” sorusuna yanıt verirken ayrıntılı ele alacağız.

Sivilce, çok faktörlü bir cilt problemidir. Hormonal değişiklikler, genetik yatkınlık, stres, yanlış ürün kullanımı ve çevresel faktörler birleştiğinde ortaya çıkar. Üstelik her bölgede farklı sebeplerle görülebilir: alında sivilce, çenede sivilce, yanakta sivilce veya sırtta sivilce farklı nedenlerle oluşur.

Akneyle mücadelede ilk adım, “sivilce neden çıkar ?” sorusunun kişisel cevabını bulmaktır. Çünkü herkesin cildi farklıdır ve tedavi yaklaşımı da kişiye özel olmalıdır.

Bir sonraki yazımızda “Sivilce nasıl geçer, neler yapılmalı, hangi besinler sivilceye sebep olur?” gibi çözüm odaklı sorulara detaylı yanıtlar vereceğiz.