Egzama, tıbbi adıyla atopik dermatit, cildin doğal koruyucu bariyerinin bozulması sonucu ortaya çıkan ve kronik seyreden bir deri hastalığıdır. Genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi düzensizlikleri, çevresel faktörler ve stres, egzamanın belirti göstermesinde önemli rol oynar. Egzamanın en rahatsız edici belirtilerinden biri ise yoğun kaşıntıdır. Bu kaşıntı, özellikle alevlenme dönemlerinde artar; ciltte tahrişe, uyku düzeninde bozulmaya, stres seviyesinde yükselmeye ve günlük yaşam kalitesinde düşüşe neden olabilir.
Egzama kaşıntısı sadece fiziksel değil, ruhsal olarak da hastaları yorabilir. Sürekli kaşıma isteği, odaklanma sorunlarına ve sosyal yaşamdan geri çekilmeye yol açabilir. Bu nedenle egzama tedavisinde hem cilt bakımı hem de stres yönetimi birlikte düşünülmelidir. Egzama hakkında detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Bir eczacı olarak bu yazımda, evde güvenle uygulayabileceğiniz basit ama etkili yöntemleri ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile egzama döngüsünü nasıl kırabileceğinizi adım adım anlatacağım.
Egzamalı ciltler, sağlıklı cilde kıyasla nemi çok daha hızlı kaybeder. Bu nedenle cilt bariyerini desteklemek ve nemi korumak, tedavinin temelini oluşturur. Nemlendirici kullanmak mevcut kuruluğu gidermenin yanı sıra , gelecekteki egzama alevlenmelerini önlemek için de önemlidir. Araştırmalar, düzenli nemlendirici kullanımının egzama ataklarını %30’a kadar azaltabileceğini göstermektedir.
Alkol, boya ve gereksiz katkı maddeleri içermeyen, dermatolojik olarak test edilmiş ürünleri tercih edin. İçeriğinde seramid, gliserin, hyaluronik asit veya üre gibi nem tutucu bileşenler bulunması, ciltteki su kaybını önler.
Losyonlar hafif yapılıdır bu nedenle çabuk buharlaşır. Krem veya merhem formüller ise daha kalın yapılıdır ve nemi ciltte daha uzun süre hapsederek, cildin uzun süre nemli kalmasına sebep olur.
Blue Cap Krem, tüysüz ve küçük bölgelerde tercih edilirken; köpük formu, tüylü ve geniş alanlarda kolay emilim sağlar. Saçlı deri ve sakal gibi bölgelerde kaşıntı, kızarıklık ve pullanma için Blue Cap Şampuan ile birlikte destekleyici olarak kullanılabilir.
Duştan hemen sonra, cilt hafif nemliyken nemlendiriciyi uygulamak, nemin daha etkili şekilde vücutta hapsolmasını neden olur. Günde en az iki kez kullanmak idealdir.
Ürünü cilde sertçe ovalamak, ciltte tahrişe neden olabileceğinden, hafif bir baskı ile ya da tampon hareketlerle nazik bir şekilde uygulayın.
Ürünlerin içeriğinin daha uzun olması daha etkili olduğu anlamına gelmez, içeriği sizin için daha uygun olabilecek kısa ve net içeriğe sahip ürünler genellikle daha az alerjik reaksiyon riski taşır.
Yanlış banyo rutini, egzama kaşıntısını tetikleyen en yaygın nedenlerden biridir. Suyun sıcaklığı, kullanılan ürünler ve banyo süresi, cilt sağlığını doğrudan etkiler. Eğer sert suyun (yüksek mineral içeriğine sahip) yoğun olduğu bir bölgede yaşıyorsanız, duş filtresi kullanarak sert suyun sebep olabileceği tahriş ve kuruluğu azaltabilirsiniz.
Ilık su (32–34°C) idealdir. Çok sıcak su, cildin doğal yağ tabakasını yok ederek kuruluğu artırır.
5–10 dakikalık kısa banyolar yeterlidir. Uzun süreli banyolar cilt kuruluğunu artırabilir.
Sabun yerine pH dengeli, sülfatsız ve nemlendirici etkili temizleyiciler tercih edin.
Yulaf, cildi yatıştıran ve koruyucu bariyerini güçlendiren doğal bileşenler içerdiği için, 1–2 su bardağı koloidal yulafı küvet suyuna ekleyip 10–15 dakika beklettiğinizde, kaşıntı ve kızarıklığı azaltabilirsiniz.
Havluyla sertçe ovmak yerine, cildinizi hafifçe tamponlayarak kurulayın.
Egzama kaşıntısı, bazen aniden şiddetlenebilir. Bu gibi durumlarda uygulanabilecek bazı pratik çözümler vardır. Kaşımak, kısa vadede rahatlama hissi verse de ciltte mikroskobik yaralanmalara neden olur ve enfeksiyon riskini artırır. Bu yüzden kaşıma yerine soğuk uygulama tercih edilmelidir.
Temiz bir bezi soğuk suya batırıp sıkın veya buz torbasını ince bir havluya sararak kaşınan bölgeye 5–10 dakika uygulayın. Soğuk, sinir uçlarını geçici olarak uyuşturarak kaşıntıyı hafifletir.
Pamuklu, bol ve hava geçirgenliği yüksek kıyafetler tercih edin. Yün ve sentetik kumaşlar cildi tahriş edebilir.
Tırnaklarınızı kısa tutun. Bu sayede, farkında olmadan kaşırken cildinize zarar verme riskini azaltırsınız. Özellikle gece kaşıma eğilimi yaygındır.
Kış aylarında hava kuruduğunda, nemlendirici cihaz kullanarak oda nemini %40–50 seviyesinde tutun.
Hayır. Egzama; genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi hassasiyeti ve cilt bariyerindeki zayıflıkla ilişkili bir durumdur. Temas yoluyla başka kişilere geçmez.
Bu egzama türü, özellikle ellerde ve ayaklarda küçük, sıvı dolu kabarcıklar şeklinde görülür. Su ile teması azaltmak, pamuk eldiven kullanmak ve yoğun nemlendiricilerle bakım yapmak faydalıdır. Kabarcıkları patlatmak, enfeksiyon riskini artırır.
Egzama türleri arasında belirtiler farklılık gösterebilir, bu yüzden doğru tanı ve tedavi için dermatolog kontrolü önemlidir.
Bazı uçucu yağlar, egzama belirtilerinin hafiflemesine yardımcı olabilir. Ancak mutlaka seyreltilerek kullanılmalıdır.
Yatıştırıcı ve rahatlatıcı etkisi ile bilinir.
Bu yağ, anti-enflamatuar ve antiseptik etkileri ile bilinen bir yağdır. Ciltteki kızarıklığı azaltarak cildin rahatlamasını sağlar.
Serinletici etkisi, kaşıntıyı hafifletebilir.
Bu yağları seyreltmeden kullanmak ciltte irritasyona sebep olabilir. Bu nedenle 100 ml taşıyıcı yağ (zeytinyağı, tatlı badem yağı gibi) içine 5–10 damla uçucu yağ ekleyerek seyreltmeyi sağlayabilirsiniz. Seyrelttiğiniz yağı önce küçük bir bölgede test ederek alerjik reaksiyon riskini değerlendirin.
Uçucu yağlar her hasta için aynı sonucu sağlamaz; alerjik ciltlerde kullanımı dikkatli bir şekilde sınırlandırılmalıdır.
Egzama tedavisi sadece krem ve ilaçlardan ibaret değildir. Günlük yaşam alışkanlıkları, hastalığın yönetiminde büyük bir öneme sahiptir.
Stres, egzama alevlenmelerini tetikleyebilir. Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri ve hobi edinmek günlük stresinizi azaltma konusunda faydalı olabilirler.
Parfümsüz, hipoalerjenik deterjanlar kullanın. Çamaşır suyu ve güçlü temizlik kimyasallarından kaçının. Evde toz akarlarını azaltmak için nevresim takımlarınızı en az haftada bir olacak şekilde yüksek sıcaklıkta yıkayın ve anti-alerjik yastık kılıfları kullanın.
Omega-3 yağ asitleri (somon, ceviz, keten tohumu) ve antioksidan açısından zengin gıdalar (yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı meyveler) cilt sağlığını destekler.
Kaşıntı, uyku düzeninizi bozuyorsa
Ciltte sarı kabuk, akıntı veya kötü koku oluşmuşsa
Lezyonlar hızla yayılıyorsa
1–2 hafta içinde belirgin iyileşme sağlanmamışsa bu durumlarda doktora görünmeniz sizin için en sağlıklısı olacaktır.
Egzama, sabır gerektiren bir cilt hastalığıdır. Ancak düzenli nemlendirme, tahrişten kaçınma, doğru kıyafet seçimi, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi sayesinde alevlenmelerin sıklığı ve şiddeti azaltılabilir. Cildinizi tanımak ve hangi faktörlerin sizi tetiklediğini öğrenmek, tedavi sürecinin en kritik basamaklarından biridir. Unutmayın, egzama bakımı süreklilik gerektirir ve doğru alışkanlıklar sayesinde yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.
Mevsimsel geçişler, psikolojimizi ve yaşam alışkanlıklarımızı etkilediği gibi cildimizin sağlığına da yansır. Sıcak ve nemin yoğun olduğu yaz günlerinden, soğuk ve kuru sonbahar-kış aylarına geçerken, cildimiz adeta testten geçer. Bu durum, cilt bariyerinin za...
Gün içinde saçların matlaşması, hacmini kaybetmesi ve yapışık bir görünüm alması, çoğu kişinin özgüvenini etkiler. Ancak doğru bakım rutini ve bilinçli ürün seçimi ile yağlı saç sorununu kontrol altına almak mümkündür.
Egzama kaşıntısı sadece fiziksel değil, ruhsal olarak da hastaları yorabilir. Egzama hakkında detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
