Yaş ilerledikçe cildimizde ilk fark ettiğimiz değişikliklerden biri, parlaklığın azalması ve ince çizgilerin görünür hale gelmesidir.Alın ve göz çevresinde ortaya çıkan kırışıklıklar, genellikle yaşlanmanın ilk işaretleri arasında görülür. Ancak bu sürecin arkasında sadece zamanın ilerlemesi değil, aynı zamanda vücudumuzda doğal olarak bulunan ve cilt sağlığı için vazgeçilmez bir protein olan kolajen vardır.
Kolajen, gençlik ve canlılıkla özdeşleştirilse de aslında çok daha fazlasıdır. Cildin gerginliğinden kemiklerin dayanıklılığına, eklemlerin esnekliğinden bağırsak sağlığına kadar geniş bir etki alanına sahiptir. Ne yazık ki yaşla birlikte kolajen üretimi azalır ve bu azalma, ciltte sarkma, kuruluk ve kırışıklıkların artmasıyla kendini gösterir.
Bu yazıda, kolajenin ne olduğunu, ne işe yaradığını, kırışıklıklarla nasıl ilişkilendiğini ve kolajeni artırmak için neler yapılabileceğini detaylı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca kolajen peptitler, takviyeler, alfa lipoik asit gibi destekler ve doğal yöntemlerden de bahsedeceğiz.
Kolajen, vücudumuzda en fazla bulunan proteindir ve toplam proteinlerin yaklaşık %30’unu oluşturur. Lifli yapısıyla bağ dokulara dayanıklılık kazandırır. Basit bir şekilde anlatmak gerekirse, kolajen cildin “iskeleti” gibidir; cilt altındaki dokulara hem destek verir hem de esneklik sağlar.
Bilimsel olarak 28 farklı kolajen tipi tanımlanmıştır. Bunlar arasında en önemlileri:
Tip I Kolajen: Cildin, tendonların, kemiklerin ve dişlerin ana yapı taşıdır.
Tip II Kolajen: Eklemlerdeki kıkırdak yapısını oluşturur.
Tip III Kolajen: Kas, damar duvarı ve organlarda bulunur, esneklik sağlar.
Cilt sağlığı açısından özellikle Tip I ve Tip III kolajen kritik öneme sahiptir. Bu tiplerin azalması ciltte incelmeye, elastikiyet kaybına ve kırışıklıkların oluşmasına neden olur.
Kolajen, yalnızca estetik açıdan değil, bütün vücut sağlığı açısından kritik işlevlere sahiptir:
Cilt sağlığı: Nem dengesini ve elastikiyeti korur. İnce çizgilerin ve kırışıklıkların oluşumunu geciktirir.
Eklem sağlığı: Kıkırdak dokusunu destekleyerek eklem ağrılarını azaltır. Özellikle sporcular ve ileri yaş gruplarında hareket kabiliyetini artırır.
Kemik sağlığı: Kalsiyumun kemiklere tutunmasını kolaylaştırır. Osteoporoz riskini azaltıcı rolü vardır.
Bağırsak sağlığı: Bağırsak bariyerini güçlendirerek sindirimi destekler, sızıntılı bağırsak sendromuna karşı koruyucu görev görebilir.
Tırnak ve saç sağlığı: Saç tellerini güçlendirir, tırnak kırılmalarını azaltır.
Kısacası kolajen, yalnızca “genç görünmek” için değil, genel sağlığı korumak için de kritik bir moleküldür.
HC takviyeleri veya kolajen peptitleri, takviye devam ettiği sürece yüz kırışıklıklarını azaltarak ve cilt nemini ve elastikiyetini iyileştirerek cilt yaşlanmasının belirtilerini geciktirebilir ve iyileştirebilir.
Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis, Roseane B. de Miranda MD, Patrícia Weimer MD, Rochele C. Rossi PhD
Kırışıklıkların en büyük nedeni kolajen üretiminin azalmasıdır. Ancak bu süreci hızlandıran çevresel ve yaşam tarzı faktörleri de vardır:
Güneşten gelen UV ışınları: Kolajen liflerini zedeleyerek cildin erken yaşlanmasına neden olur.
Sigara: Kan dolaşımını bozarak cildin oksijenlenmesini engeller.
Stres: Kortizol hormonu, kolajen üretimini olumsuz etkiler.
Yetersiz uyku: Cilt yenilenmesi için gerekli olan büyüme hormonunu azaltır.
Güneş koruyucu kullanmak: SPF içeren ürünler, kolajen yıkımını önler.
Antioksidanlardan zengin beslenmek: C vitamini, E vitamini ve alfa lipoik asit kırışıklıklara karşı güçlü destek sağlar.
Nemlendirici kullanımı: Cilt bariyerini korur ve ince çizgilerin görünümünü azaltır.
Dermatolojik uygulamalar: Retinoid krem, lazer tedavisi, PRP ve mezoterapi gibi yöntemler kolajen üretimini artırabilir.
Kırışıklık karşıtı özel ürünler: Düzenli kullanılan Retorna Anti-Aging krem, içerdiği aktif bileşenlerle ince çizgilerin görünümünü azaltmaya ve cildin elastikiyetini desteklemeye yardımcı olur.
Retorna® Anti-Aging Krem, yaşlanma belirtilerine karşı geliştirilen yoğun bakım formülüyle cildin sıkılığını ve elastikiyetini artırır. Yüz, göz çevresi, boyun ve dekolte bölgelerinde kırışıklık ve ince çizgilerin görünümünü azaltmaya yardımcı olur, cilde anında ışıltı ve pürüzsüzlük kazandırır.
Göz çevresi cildin en ince olduğu bölgedir ve bu nedenle kolajen kaybı burada daha hızlı fark edilir. “Kaz ayağı” denilen çizgiler, genellikle mimik hareketleriyle birleşerek erken yaşta belirginleşir.
Hyaluronik asit ve kolajen içerikli kremler cildin dolgunluğunu artırır.
Klinik çalışmalar, düzenli olarak kolajen takviyesi alan kişilerin göz çevresindeki kırışıklıklarda 12 haftalık kullanım sonunda belirgin azalma yaşadığını göstermektedir.
Kolajenin düzenli olarak desteklenmesiyle elde edilebilecek faydalar şunlardır:
Örneğin, 2019 yılında yayınlanan bir çalışmada 12 hafta boyunca günlük 10 gram kolajen takviyesi alan kadınların cilt elastikiyetinde belirgin bir artış görülmüştür. Bu da düzenli kullanımın etkilerini ortaya koymaktadır.
Kolajen takviyelerinin en yaygın formu kolajen peptitlerdir. Bunlar, büyük kolajen moleküllerinin daha küçük parçalara ayrılmış halidir. Böylece sindirimi kolaylaşır ve biyoyararlanımı artar.
Kolajen peptitler, vücutta “sinyal peptit” gibi davranır. Yani vücuda “daha fazla kolajen üret” mesajı verir. Bu nedenle yalnızca dışarıdan destek olmakla kalmaz, aynı zamanda doğal üretimi de tetikler.
Kaynaklarına göre farklı tipler bulunur:
Küçük yapısı sayesinde cilt tarafından daha kolay kullanılabildiği için cilt bakım ürünlerinde tercih edilir.
Tip I ve III açısından zengindir, hem cilt hem eklem için faydalıdır.
Tip II açısından zengindir, özellikle eklem sağlığına yöneliktir.
Kolajen takviyeleri, özellikle 25 yaş sonrasında etkili bir destek yöntemidir. Toz, kapsül veya sıvı formda bulunabilir.
Son yıllarda yapılan meta-analizlerde, kolajen
takviyelerinin cilt elastikiyetini ve nemini artırmada anlamlı fayda sağladığı
ortaya konmuştur.
Sıvı formdaki kolajen, kolay tüketim imkânı sunar ve düzenli alındığında cildin daha canlı, nemli ve esnek görünmesine katkı sağlar.
Genellikle tek kullanımlık şişelerde ya da ölçülü formlarda sunulur. Günde 5–10 gram kullanımı uygundur. C vitamini ile beraber alınması emilimini artırır. Düzenli şekilde 2–3 ay devam edildiğinde gözle görülür etkiler ortaya çıkabilir.
Alfa lipoik asit (ALA), güçlü bir antioksidandır ve hem suda hem yağda çözünebilir. Bu sayede hücrelerin tamamında serbest radikallere karşı koruma sağlar.
Kolajen sentezini destekleyen mekanizmalardan biri, oksidatif stresin azaltılmasıdır. ALA bu noktada devreye girer ve mevcut kolajenin parçalanmasını engeller. Ayrıca C vitamini ve E vitaminini yeniden aktif hale getirme özelliği sayesinde dolaylı yoldan da kolajen üretimini destekler.
Doğal kolajen kaynakları çoğunlukla hayvansal gıdalarda yer alır; örneğin kemik suyu, balık ve tavuk derisi ile yumurta beyazı bunlar arasındadır. Bitkilerde ise doğrudan kolajen bulunmaz ancak üretimi destekleyen vitamin ve mineraller açısından zengin seçenekler vardır.
Örneğin:
Nar ve üzüm çekirdeği özü: Polifenoller açısından zengindir.. Yeşil çay: İçerdiği kateşinlerle kolajen yıkımını azaltır.. C vitamini açısından zengin sebze ve meyveler: Kolajen sentezinde kofaktör rol oynar.
Hayır. Kolajen sadece cilt sağlığı için değil, eklem sağlığı, kemik dayanıklılığı, tendon ve bağ dokuların güçlenmesi ile bağırsak sağlığı için de kritik öneme sahiptir.
Düzenli kullanımda genellikle 8–12 hafta içinde fark edilir sonuçlar görülür. Etki süresi kişinin metabolizmasına, yaşına ve yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir.
Hayır. Kolajen üretimi 20’li yaşlarda yavaş yavaş azalır. Erken destek almak, kırışıklık oluşumunu geciktirerek uzun vadede cilt ve eklem sağlığını korur.
Kolajen, sağlıklı bir cilt, güçlü eklemler ve dayanıklı kemikler için vazgeçilmezdir. Üretiminin azalması, yaşlanma belirtilerinin en önemli nedenlerinden biridir. Ancak dengeli beslenme, takviyeler, antioksidan destekler ve doğru yaşam tarzı alışkanlıklarıyla bu süreci yavaşlatmak mümkündür.
Kırışıklıklara karşı en etkili strateji, erken dönemde önlem almak ve düzenli olarak cilt sağlığını desteklemektir. Düzenli kolajen desteği, sadece daha genç bir görünüm değil, aynı zamanda daha sağlıklı bir yaşamın da anahtarıdır.
Bu yazı Primum Pharma ekibinden Eczacı Arzum Çetin tarafından yazılmıştır.
Ciltte aniden ortaya çıkan yanma hissi; kızarıklık, batma veya kaşıntı gibi belirtilerle birlikte görüldüğünde cilt bariyerinin zayıflaması, yanlış ürün kullanımı, çevresel faktörler ya da dermatolojik hastalıkların habercisi olabilir. Bu yazıda, ciltte yanma ...
The Anti-Wrinkle Efficacy of Argireline, a Synthetic Hexapeptide, in Chinese Subjects
Probiyotiklerin sindirim sağlığına ve kilo verme sürecine olan etkilerini, hangi suşların zayıflamaya destek olabileceğini ve doğru probiyotik seçimini bu yazıda keşfedin.
