Gül hastalığı (Rozasea) nedir?
Gül hastalığı, tıbbi adıyla rozasea (rosacea), yüz bölgesinde yaygın şekilde görülen kronik ve iltihaplı bir cilt hastalığıdır. Halk arasında “akne rozasea” olarak da bilinir ve genellikle kızarıklık, damar belirginliği ve sivilce benzeri lezyonlarla kendini gösterir. Açık tenli, 30–50 yaş arası kadınlarda daha sık görülse de erkeklerde daha ağır seyredebilir.
Gül hastalığı (Rozasea) neden olur?
Bu hastalığın tek bir nedeni bulunmamakla birlikte, çeşitli genetik ve çevresel faktörler hastalığın gelişiminde rol oynar:
- Genetik yatkınlık: Ailede rozasea öyküsü olan bireylerde daha sık rastlanır.
- Cilt mikrobiyotası: Özellikle Demodex folliculorum adlı akarlar ve bazı bakteriler, cildin bağışıklık sisteminde hassasiyete neden olabilir.
- Bağışıklık sistemi dengesizlikleri: Deri yüzeyindeki tahriş edici maddelere karşı fazla reaksiyon sonucu damar genişlemeleri ve kızarıklık oluşabilir.
- Güneşe maruz kalmak: UV ışınları ciltte inflamasyonu tetikleyebilir.
- Tetikleyici faktörler: Baharatlı yiyecekler, sıcak içecekler, alkol, ani sıcaklık değişiklikleri ve stres alevlenmelere yol açabilir.
Gül hastalığı (Rozasea) belirtileri nelerdir?
Rozasea kişiye özel belirtiler gösterebilir. Yaygın bulgular arasında:
- Yanak, burun, alın gibi yüz bölgelerinde kalıcı kızarıklık
- Yüzeyel damarların görünürlüğü (telanjiektazi)
- Sivilce benzeri kabartılar (papül ve püstüller)
- Yanma, batma, sıcaklık hissi
- Göz bölgesinde kuruluk, kızarıklık ve tahriş (oküler rozasea)
- İlerlemiş vakalarda burun çevresinde cilt kalınlaşması (rinofima)
Gül hastalığı (Rozasea) türleri nelerdir?
- Eritematotelanjiektatik rozasea: Sürekli kızarıklık ve damar görünürlüğü baskındır.
- Papülopüstüler rozasea: İnflamatuar lezyonlar, sivilce benzeri kabartılar ile karakterizedir.
- Fimatöz rozasea: Özellikle burun gibi bölgelerde kalınlaşma ve şekil bozukluğu görülür.
- Oküler rozasea: Yalnızca gözleri etkileyebilir.
- Granülomatöz rozasea: Daha sert, kalın ve renk değiştirmiş nodüllerle seyreder.
Gül hastalığı (Rozasea) nasıl teşhis edilir?
Tanı genellikle dermatolojik muayene ile konur. Akne vulgaris, egzama, lupus gibi hastalıklarla karışabileceği için uzman değerlendirmesi gerekir. Gerekirse cilt biyopsisi ya da dermatoskopik inceleme yapılabilir.
Eğer gül hastalığına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız aile hekiminize veya dermatoloji uzmanınıza danışmalısınız.
Gül hastalığı (Rozasea) nasıl geçer? Tedavi yöntemleri nelerdir?
Gül hastalığı tamamen ortadan kaldırılamasa da uygun tedaviyle uzun süreli kontrol sağlanabilir.
1. Topikal Ürünler
- İltihap giderici kremler
- Geçici damar daraltıcı etkisi olan ürünler
- Pirokton olamin (piroctone olamine) içeren ürünler, cilt yüzeyindeki mikroorganizmaları dengede tutarak hassasiyetin azalmasına yardımcı olabilir.
2. Sistemik Tedaviler
- Düşük doz antibakteriyel ve anti-inflamatuar özellikte antibiyotikler (örneğin belirli dozlarda kullanılan özel içerikli kapsüller)
- Güçlü A vitamini türevleri, yalnızca ileri vakalarda ve doktor kontrolünde uygulanabilir
3. Işık ve Lazer Uygulamaları
- IPL (yoğun atımlı ışık) ve PDL (renkli boya lazeri) tedavileri, kızarıklığı ve damar görünümünü azaltmak için kullanılabilir.
- CO₂ veya Nd:YAG lazer ile deri kalınlığı düzeltilir.
4. Cilt Bakımı ve Destek Ürünleri
- Cilt bariyerini güçlendiren ürünler (örneğin seramid, niasinamid içeren kremler)
- Pirokton olamin (piroctone olamine) gibi içerikler, nemlendirmenin yanı sıra hassas ciltlerde mikrobiyal denge için fayda sağlayabilir.
Alkol, parfüm, esans içermeyen veya içerik listesinde son sıralarda olan, tahriş etmeyen ürünler tercih edilmelidir.
Gül hastalığı (Rozasea) için güneş kremi seçimi nasıl olmalı?
Güneş, rozaseayı en çok tetikleyen faktörlerden biridir. Bu nedenle:
- SPF 30 ve üzeri, geniş spektrumlu koruma sağlayan ürünler seçilmelidir.
- Hassas ciltler için uygun ürünler seçilmelidir.
- Su bazlı ve non-komedojenik (komedojenik olmayan) ürünler tercih edilmelidir. (Komedojenik olmayan güneş kremleri rehberimiz için tıklayın.)
- Allantoin, ektoin, hyaluronik asit gibi cildi nemlendirici ürünler kullanılmalıdır.
Gül hastalığı olanlar (Rozasealılar) nelere dikkat etmeli?
- Güneş koruyucu kullanımı günlük rutinin bir parçası olmalı
- Sert temizleyiciler, peelingler, sıcak su ile temastan kaçınılmalı
- Baharat, alkol, kafein, aşırı sıcak yiyecek-içecek sınırlandırılmalı
- Ani sıcaklık değişimleri ve stres kontrol edilmeli
- Cilt düzenli olarak nazikçe nemlendirilmeli
- Oküler semptomlar varsa göz doktoruna danışılmalı
Gül hastalığı olanlar (Rozasealılar) nasıl beslenmeli? Gül hastalığı (Rozasea) ve besin ilişkisi
- Yüksek histamin içeren besinler (örneğin salamura ürünler, alkol) alevlenmeleri tetikleyebilir
- Şekerli ve işlenmiş gıdalar inflamasyonu artırabilir
- Aşırı kırmızı et tüketimi damar tepkilerine yol açabilir
- Omega-3 (ceviz, keten tohumu, balık) yönünden zengin beslenme faydalıdır
- Günlük yeterli su alımı cilt sağlığı için destekleyicidir
